Προς έναν αποδοτικότερο προληπτικό έλεγχο
Υπολογίζεται ότι με τον τακτικό προληπτικό έλεγχο το 90% περίπου των θανάτων που από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Πράγματι, αυτός ο τύπος καρκίνου αναπτύσσεται προοδευτικά, από τις λεγόμενες προκαρκινικές αλλοιώσεις. Αυτές προκαλούνται από τα στελέχη υψηλού κινδύνου του HPV και ιδιαίτερα από τον τύπο 16. Πάνω στη μακρά προκαρκινική φάση στηρίζεται η πρόληψη με τεστ παπ που επιτρέπει την πρώιμη ανίχνευση και θεραπεία των ύποπτων αλλοιώσεων.
Η ταυτοποίηση του HPV (HPV τεστ) επιτρέπει τον αποτελεσματικότερο προληπτικό έλεγχο, περιορίζοντας τις κολποσκοπήσεις μόνο στις γυναίκες που έχουν μολυνθεί από στελέχη υψηλού κινδύνου. Πράγματι, ο κίνδυνος καρκίνου είναι πρακτικά μηδενικός για τις γυναίκες που δεν έχουν προσβληθεί. Η αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου αποδείχθηκε σε πολλές χώρες. Ωστόσο, μεμονωμένα αυτός ο προληπτικός έλεγχος συνεπάγεται πολλές κολποσκοπήσεις, γιατί η παρουσία HPV 16 δεν σημαίνει οπωσδήποτε υψηλό κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου. Το 20% έως 30% των γυναικών κάτω των 25 ετών και το 10% των γυναικών άνω των 30 ετών μολύνονται από HPV. Όμως στην πλειονότητά τους θα εξαλείψουν τον ιό χωρίς να εμφανίσουν αλλοιώσεις. Μόνο οι αλλοιώσεις που επιμένουν είναι επικίνδυνες. Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι λιγότερες από το 1% των νεαρών γυναικών, στις οποίες ανιχνεύεται στέλεχος υψηλού κινδύνου, θα αναπτύξουν τελικά καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
HPV τεστ
Δύο μελέτες οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο ίδιο τεύχος του περιοδικού Lancet δείχνουν ότι θα ήταν δυνατό ένας αποτελεσματικότερος προληπτικός έλεγχος με το HPV τεστ. Στην πρώτη μελέτη, οι συντάκτες εξέτασαν τους φακέλους γυναικών οι οποίες είχαν εγχειριστεί για αφαίρεση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και βρήκαν τα πρώτα τεστ παπ που είχαν πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Με τη βοήθεια μοριακών τεχνικών, μέτρησαν την ποσότητα HPV 16 που περιείχαν τα τεστ παπ, όταν καμιά ανωμαλία δεν ήταν ακόμα ανιχνεύσιμη και συνέκριναν τα αποτελέσματα αυτά με αποτελέσματα υγιών γυναικών.
Το συμπέρασμα είναι σαφές: ο κίνδυνος καρκίνου του τραχήλου αυξάνει με την ποσότητα ιού. Ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται επί 60 στις γυναίκες που ήταν θετικές στον HPV 16 σε σχέση με αυτές που ήταν αρνητικές. Στη δεύτερη μελέτη, ο HPV ανιχνεύθηκε σε τεστ παπ που λαμβάνονταν τακτικά πριν από την εμφάνιση καρκίνου. Μια στις τέσσερις γυναίκες που ήταν θετικές στον ιό πριν από την ηλικία των 25 ετών, ανέπτυξαν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια.
Ωστόσο, αυτά τα αποτελέσματα, όσο ενθαρρυντικά και αν είναι, είναι ακόμα προκαταρκτικά ώστε να εφαρμοστεί το HPV τεστ από μόνο του στο πλαίσιο συστηματικού προληπτικού ελέγχου.
Ποια θέση έχει το HPV τεστ
ASCUS (Άτυπα πλακώδη επιθηλιακά κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας)
Ο προληπτικός έλεγχος θα μπορούσε να βελτιωθεί αξιοποιώντας και νέες τεχνικές όπως το HPV τεστ. Όταν από την εξέταση τραχηλικού επιχρίσματος διαπιστώνονται μικρές και απροσδιόριστες αλλοιώσεις τότε μιλούμε για ASCUS. Αυτά τα αποτελέσματα ανησυχούν τη γυναίκα και στην περίπτωση αυτή, το HPV τεστ ξεκαθαρίζει τη διάγνωση. Αν δεν ανιχνεύεται στέλεχος HPV υψηλού κινδύνου, τότε συμπεραίνουμε ότι δεν υπάρχει υποκείμενη σοβαρή δυσπλασία και έτσι καθησυχάζουμε την ασθενή, ενώ το 97% των αλλοιώσεων θα εξαφανιστούν από μόνες τους. Αντίθετα, όταν ανιχνεύεται στέλεχος HPV υψηλού κινδύνου, αυτές οι αλλοιώσεις θεωρούνται ένδειξη σοβαρής δυσπλασίας (προκαρκινική αλλοίωση) σε ποσοστό 5-15%. Σε αυτή την περίπτωση η ασθενής υποβάλλεται σε κολποσκόπηση και πιθανώς βιοψία.
Η μετεγχειρητική παρακολούθηση των αλλοιώσεων
Το HPV τεστ μαζί με το τεστ παπ, 6 μήνες μετά την επέμβαση αφαίρεση δυσπλασίας διασφαλιζεί ότι δεν υφίστανται παραμένουσες αλλοιώσεις. Πράγματι, το αρνητικό HPV τεστ πιστοποιεί την ίαση. Αυτό μας επιτρέπει να καθησυχάσουμε την ασθενή και να αποφύγουμε μια νέα περιττή χειρουργική επέμβαση, καθώς και να αποφύγουμε επί μακρόν ένα πιο συστηματικό έλεγχο.
