ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΛΙΑΚΑΚΟΣ MD, PhD Μαιευτήρας Γυναικολόγος - Χειρουργός Μαστού

Όσον αφορά την πιθανότητα εκδήλωσης καρκίνου του μαστού, η διατροφή μας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Πράγματι, οι τροφές που μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, αποκαλύπτουν τα μυστικά τους.

Εμπλουτίστε τη δίαιτά σας με περισσότερα λαχανικά και φρούτα!

Για να σταθμίσουν τη σχέση μεταξύ διατροφής και καρκίνου του μαστού, ιταλοί ερευνητές εξέτασαν τις μελέτες που έχουν δημοσιευτεί μεταξύ 1982 και 1997. Έτσι, εξετάστηκαν 26 μελέτες σχετικά με την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, βήτα καροτίνης και βιταμίνης C. Τα αποτελέσματα είναι χαρακτηριστικά:

Αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης λαχανικών (και σε μικρότερο βαθμό φρούτων) και της μείωσης του κινδύνου καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με μια προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nutrition and Cancer, οι φανατικές καταναλώτριες λαχανικών έχουν 60% μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Πέραν της βήτα καροτίνης και της βιταμίνης C, τα λαχανικά φέρονται να περιέχουν εκατοντάδες ενώσεις ικανές να καταπολεμήσουν την εμφάνιση καρκίνου: βιταμίνη Ε, σελήνιο, αντιοξειδωτικά, πολυφαινόλες κ.ά.

Άρα κυρίες μου, δεν έχετε παρά να προσθέσετε στη διατροφή σας λίγα πράσινα λαχανικά. Και να προσέχετε τη γραμμή σας. Τα υπερβολικό βάρος φέρεται πράγματι να συνδέεται με την αύξηση του κινδύνου καρκίνου του μαστού ειδικά μετά την εμμηνόπαυση.

Κίνδυνος καρκίνου του μαστού για τις λίγο «γεμάτες» μαμάδες

Μια μελέτη που υπογραμμίζει τις αρνητικές συνέπειες της μεγάλης αύξησης του βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, από αμερικανούς και Φιλανδούς επιστήμονες, θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Οι ερευνητές διασταύρωσαν τα εθνικά μητρώα φιλανδών καρκινοπαθών με τα μητρώα των μαιευτηρίων και με τον δείκτη μάζας σώματος 27 000 γυναικών.

Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν:

• Μια αύξηση βάρους από 11 έως 16 κιλά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν φαίνεται να μεταβάλει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση
• Πέραν των 18 κιλών, ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση αυξάνει
• Πέραν των 22,5 κιλών, ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση θα μπορούσε να τριπλασιαστεί

Αυτή η αύξηση του κινδύνου φαίνεται να οφείλεται στην αύξηση οιστρογόνων που παράγουν τα λιπώδη κύτταρα. Γνωρίζουμε τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των οιστρογόνων και εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Η ευεργετική δράση της σόγιας κατά την εφηβεία

Ο προστατευτικός ρόλος της σόγιας παραμένει αρκετά αμφιλεγόμενος. Προκειμένου να δοθεί σαφής απάντηση, αμερικανοί επιδημιολόγοι συνέλεξαν στοιχεία, μεταξύ του 1995 και του 1998, από 501 αμερικανοασιάτισσες (κινεζικής, ιαπωνικής και φιλιπινέζικης καταγωγής) που εμφάνισαν καρκίνο του μαστού και από 594 υγιείς γυναίκες.

Αφού απομόνωσαν την επίδραση άλλων παραγόντων (παιδεία, αριθμό εγκυμοσυνών, κλπ.) οι ερευνητές βρήκαν ότι οι καταναλώτριες σόγιας κατά την εφηβεία και την ενήλικη ζωή είχαν μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού κατά 47%. Για τις γυναίκες οι οποίες κατανάλωναν σόγια τακτικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας και περιστασιακά κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, η μείωση του κινδύνου ήταν 23%. Φαίνεται ότι η κατανάλωση σόγιας κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι αυτή που προσφέρει τα περισσότερο ευεργετικά αποτελέσματα.

Όμως από πού άραγε προέρχεται αυτή η προστασία; Οι επιστήμονες μόνο υποθέσεις μπορούν να κάνουν. Αυτή η επίδραση φαίνεται να οφείλεται στη γενιστεϊνη, κύρια ισοφλαβόνη της σόγιας. Αυτή η ένωση αλληλεπιδρά ευνοϊκά στην ανάπτυξη του προεφηβικού μαστού.

Το γάλα είναι φίλος σας

Το γάλα, κάνει καλό στην υγεία! Τίποτε το εκπληκτικό, θα πείτε. Αυτό όμως που εκπλήσσει περισσότερο είναι ότι η κατανάλωσή του φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Για να μελετηθεί αυτή η σχέση, νορβηγοί ερευνητές του πανεπιστημίου του Όσλο παρακολούθησαν 48 844 προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες επί σχεδόν επτά χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εκδηλώθηκαν 317 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού. Στο σύνολο των συμμετεχουσών δόθηκε προς συμπλήρωση ερωτηματολόγιο σχετικά με την κατανάλωση γάλακτος κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας.

Αποτέλεσμα: η κατανάλωση γάλακτος κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας φαίνεται να συνδέεται με τη μείωση του κινδύνου καρκίνου του μαστού στις γυναίκες ηλικίας από 34 έως 39 ετών, αλλά όχι στις γυναίκες από 40 έως 49 ετών. Λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, τους ορμονικούς παράγοντες, τον δείκτη μάζας σώματος, το μορφωτικό επίπεδο, τη σωματική δραστηριότητα και την κατανάλωση οινοπνεύματος, η κατανάλωση γάλακτος στην ενήλικη ζωή φαίνεται να έχει προστατευτική επίδραση. Έτσι, οι γυναίκες οι οποίες πίνουν πάνω από τρία ποτήρια γάλα ημερησίως φαίνεται να έχουν δύο φορές μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού από αυτές οι οποίες δεν έπιναν. Ο τύπος γάλακτος, η πυκνότητά του σε λιπαρές ουσίες δεν φαίνεται ωστόσο να επιδρούν στα αποτελέσματα.

Άρα μην ξεχνάτε, 5 φρούτα και λαχανικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, σόγια, γάλα… είναι πανεύκολο!

Ποια πρέπει να είναι η διατροφή για την καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού;

Η σωστή διατροφή είναι το καλύτερο μέσο για να διατηρήσετε μια καλή υγεία. Αυτό είναι σημαντικό για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου και ιδιαίτερα του καρκίνου του μαστού. Όμως πρέπει μήπως να αλλάξετε εντελώς τη διατροφή σας; Ποια τρόφιμα να προτιμάτε;

Σήμερα έχει πλέον αποδειχθεί η σχέση μεταξύ διατροφής και καρκίνου. Η σωστή διατροφή επιτρέπει τη μείωση του κινδύνου.

Το κλειδί: οι ορμόνες

Σήμερα, γνωρίζουμε ότι το επιπλέον βάρος συνδέεται άμεσα με την αύξηση του κινδύνου καρκίνου. Και οι όγκοι του μαστού είναι στην πρώτη γραμμή. Όμως με ποιον τρόπο άραγε τα περιττά κιλά μπορούν να επιδράσουν στην εμφάνιση του καρκίνου; Το κλειδί φαίνεται να είναι οι ορμόνες. Αρκετές μελέτες υπογραμμίζουν ότι ο κίνδυνος είναι αυξημένος κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Διότι με την παύση της περιόδου, διαπιστώνουμε σύνδεση μεταξύ των ορμονών και της ανάπτυξης όγκων. Το επιπλέον βάρος και η παχυσαρκία στην εμμηνόπαυση ευνοούν την παραγωγή ορμονών: οιστρογόνων και αυξητικών παραγόντων.

Μπορούμε λοιπόν να συνοψίσουμε τα εξής: επιπλέον βάρος ίσον υπερβολική ποσότητα ορμονών ίσον κίνδυνος καρκίνου του μαστού…

Σημείωση: για την απώλεια βάρους δεν είναι ποτέ αργά. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει τη σχέση ανάμεσα στην απώλεια κιλών και στη μείωση της ορμονικής παραγωγής.

Προσοχή στη ζάχαρη;

Ερευνητικές εργασίες επισημαίνουν τη σχέση μεταξύ των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και κινδύνου καρκίνου του μαστού. Φαίνεται λοιπόν ότι η διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου μπορεί να συνδέεται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αυτά τα συμπτώματα περιγράφονται με τον όρο: μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο εμπλέκεται και στην εμφάνιση καρκίνων. Τα συμπτώματα είναι πτώση της καλής χοληστερόλης, παρουσία κοιλιακού πάχους, υπέρταση, υπεργλυκαιμία και συνδέονται με την αύξηση του καρκίνου του μαστού. Αυτές οι διαταραχές εμφανίζονται εξ αιτίας μιας διατροφής πολύ πλούσιας σε ζάχαρη και λιπαρές ουσίες. Άρα, το καλύτερο μέσο μείωσης του κινδύνου είναι η εξισορρόπηση της διατροφής σας.

Φρούτα και λαχανικά

Αν πρέπει να μειώσετε την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων για να μειωθούν οι κίνδυνοι, αντίθετα, άλλα τρόφιμα πρέπει να προτιμώνται. Αυτά είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, όπως έδειξε η μελέτη Diana, την οποία διεξήγαγε η ιταλική ομάδα του Franco Berrino. Αυτή η μελέτη δείχνει ότι μια διατροφή πλούσια σε ίνες είναι ευεργετική. Να τρώτε φρούτα και λαχανικά, τουλάχιστον πέντε ημέρες ημερησίως. Τα δημητριακά πρέπει επίσης να προτιμώνται.

Καρκίνος του μαστού: προσοχή στην έλλειψη βιταμίνης D

Chicago 2008 – Οι γυναίκες που έχουν προσβληθεί από καρκίνο του μαστού και πάσχουν από έλλειψη βιταμίνης D φαίνεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής. Πρέπει να συστήσουμε την πρόσληψη συμπληρώματος βιταμίνης D στις γυναίκες που έχουν πρόσφατα διαγνωστεί;

Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO), καναδοί ερευνητές αποκάλυψαν ότι οι γυναίκες που είχαν έλλειψη βιταμίνης D κατά τη διάγνωση καρκίνου του μαστού διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο δυσμενούς εξέλιξης.

Τα τρόφιμα με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα βιταμίνης D είναι τα αυγά, το βούτυρο και το συκώτι, τα λιπαρά ψάρια και κυρίως τα έλαια που προέρχονται από ορισμένα ψάρια (π.χ το μουρουνέλαιο). Η βιταμίνη D διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στον μεταβολισμό του ασβεστίου και του φωσφόρου. Στο επίπεδο του εντέρου, αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου και παρεμβαίνει στην πρόσληψη μετάλλων από τα οστά. Όμως για να είναι ενεργή στον οργανισμό μας, η βιταμίνη D χρειάζεται τη δράση των υπεριωδών ηλιακών ακτίνων.

Η βιταμίνη D συνδέεται με την εξέλιξη του καρκίνου του μαστού

Μεταξύ 1989 και 1995, ελήφθη δείγμα αίματος από 512 γυναίκες (κατά μέσο όρο ηλικίας 50 ετών) που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού. Αυτά τα δείγματα, αναλύθηκαν για να μετρηθεί η περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη D. Οι γυναίκες ήταν υπό παρακολούθηση έως το 2006. Σύμφωνα με τη Δρα Goodwin καθηγήτρια ιατρικής του πανεπιστημίου του Τορόντο και συντάκτρια της μελέτης, τα φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D κυμαίνονται μεταξύ 72 και 120 nml/L, ενώ αν είναι κάτω από 50 nmoL θεωρείται ότι το άτομο πάσχει από έλλειψη της βιταμίνης D.

Τη στιγμή της διάγνωσης, η μελέτη σημείωσε ότι μόνο το 24% των γυναικών είχαν φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D. Οι γυναίκες που είχαν έλλειψη διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο ο καρκίνος τους να είναι επιθετικότερος. Μετά από 10 χρόνια, το 83% των γυναικών που είχαν επαρκή επίπεδα βιταμίνης D (άνω των 72 nmol/L) εξακολουθούσαν να μην εμφανίζουν μεταστάσεις έναντι 69% των γυναικών που είχαν έλλειψη της βιταμίνης.

Με άλλα λόγια, οι γυναίκες που έχουν έλλειψη βιταμίνης D τη στιγμή της διάγνωσης καρκίνου έχουν 94% πρόσθετο κίνδυνο εμφάνισης μεταστάσεων και 73% θνησιμότητα εξ αιτίας του καρκίνου τα 10 επόμενα χρόνια μετά τη διάγνωση.

Προς μια συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D ;

Θεωρούμε ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτή η έλλειψη βιταμίνης D είναι τόσο συχνή στις γυναίκες που προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού, και ότι αυτή επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό την εξέλιξη της νόσου», δηλώνει η Pamela Goodwin, καθηγήτρια ιατρικής και συντάκτρια της μελέτης. Επί του παρόντος, είναι δύσκολο να αποδείξουμε μια τέτοια σχέση.

Τα αποτελέσματα και άλλων αμερικανών ερευνητών φαίνεται να συνηγορούν υπέρ αυτής της σχέσης. Μελετώντας το επίπεδο έκθεσης στις υπεριώδεις ακτίνες (και τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα) σε 107 χώρες, διαπιστώθηκε η ύπαρξη προστατευτικής επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στον καρκίνο του μαστού.

Ωστόσο, πριν από τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D σε γυναίκες που διαγνώσθηκαν πρόσφατα με καρκίνο του μαστού, θα χρειαστούν επιπλέον μελέτες για να γνωρίζουμε αν αυτό βελτιώνει πραγματικά την πρόγνωση της ασθενούς.

Καρκίνος του μαστού: προσοχή στα ζωϊκά λίπη!

Μια δίαιτα με πολλά λιπαρά θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Τα λίπη: είναι άραγε οι πραγματικοί ένοχοι;

Ως τώρα, οι εργασίες που βασίζονται σε όσους έχουν προσβληθεί από καρκίνο του μαστού ή σε σύγκριση πληθυσμών έδειξαν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση λιπαρών ουσιών και στον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου.

Σωστή δίαιτα ήδη από τα είκοσι

Οι περισσότερες μελέτες για τη σημασία της διατροφής, περιλαμβάνουν μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, δεδομένου ότι ο καρκίνος του μαστού εκδηλώνεται κυρίως μετά τα πενήντα. Σε αντλιθεση με αυτό, μια ομάδα της ιατρικής σχολής της Βοστώνης παρακολούθησε από το 1991, 90 655 νέες γυναίκες ηλικίας από 26 έως 46 ετών. Η κατανάλωση λιπαρών ουσιών αξιολογήθηκε με ερωτηματολόγιο. Κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών παρακολούθησης, 714 γυναίκες ανέπτυξαν καρκίνο του μαστού. Οι φανατικές καταναλώτριες λιπαρών ουσιών παρουσίαζαν αύξηση κατά 33% του κινδύνου καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με τις άλλες. Αυτή η αύξηση αφορά κυρίως τα ζωϊκά λίπη και όχι τα φυτικά (όπως το ελαιόλαδο). Άρα οι κύριοι ένοχοι ήταν το κόκκινο κρέας, τα τυριά, τα παγωτά και το βούτυρο που καταναλώθηκαν πριν από την εμμηνόπαυση.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα αποτελέσματα συνηγορούν υπέρ της μείωσης της κατανάλωσης λίπους από τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής των γυναικών.

Τρεις μεγάλες οικογένειες λιπαρών οξέων

Σύμφωνα με τις χημικές ιδιότητες, μπορούμε να ταξινομήσουμε τα λιπαρά οξέα σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Κάθε μια συνεισφέρει στον οργανισμό μας διαφορετικά οφέλη.

Τα κεκορεσμένα λιπαρά οξέα τα οποία συναντούμε συνήθως στο βούτυρο, φρέσκια κρέμα και τα οποία, όταν καταναλώνονται σε μεγάλη ποσότητα, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Τα μονοακόρεστα λιπαρά τα οποία συναντούμε ουσιαστικά στο ελαιόλαδο, το αραχιδέλαιο, και στο λίπος του χοιρινού. Αυτά τα λιπαρά οξέα διαδραματίζουν ρόλο στην προστασία των αρτηριών μας·

Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία βρίσκονται ως επί το πλείστον στο ηλιέλαιο, αραβοσιτέλαιο, σογιέλαιο, στα ελαιούχα (καρύδια, φουντούκια, αμύγδαλα, φιστίκια Αιγίνης καθώς και στα λίπη των ψαριών). Αυτά τα λιπαρά οξέα έχουν προστατευτική επίδραση στο καρδιαγγειακό μας σύστημα διότι μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης, τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και εμποδίζουν την συσσώρευση των αιμοπεταλίων.

Προσοχή στα κορεσμένα λίπη!

Η ομάδα του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ παρακολούθησε, μεταξύ 1993 και 1997, 13 070 γυναίκες ηλικίας από 45 έως 74 ετών. Στις συμμετέχουσες στην έρευνα καταγράφηκαν 168 περιπτώσεις καρκίνου.

Αποτελέσματα: Αναδείχθηκε μια σχέση με τα κορεσμένα λίπη. Οι μεγαλύτερες καταναλώτριες φαίνεται να είχαν δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Αντίθετα, καμιά σχέση δεν καταγράφηκε με την κατανάλωση μονοακόρεστων ή πολυακόρεστων λιπών.

Σήμερα, δεν διαθέτουμε αρκετές εξηγήσεις όσον αφορά τη σχέση ανάμεσα σε ορισμένα λιπαρά και την εκδήλωση του πλέον διαδεδομένου γυναικείου καρκίνου. Η υπόθεση σύμφωνα με την οποία η κατανάλωση λιπών αυξάνει την παραγωγή οιστρογόνων και άρα τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού δεν φαίνεται να ισχύει απόλυτα. Είναι πιθανό τελικά να εμπλέκονται κι άλλες χημικές ενώσεις: καρκινογόνα που βρίσκονται στο κόκκινο κρέας, ορμόνες διαλυτές στο γάλα, κλπ. Ακόμα και αν ο ένοχος μένει να ταυτοποιηθεί, ορισμένοι παράγοντες κινδύνου είναι αρκετά γνωστοί: το επιπλέον βάρος, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το οινόπνευμα και η έλλειψη λαχανικών στη δίαιτα. Άρα, προσέξτε το βάρος σας, κάνετε σωματική άσκηση και προσθέστε στη δίαιτά σας περισσότερα λαχανικά και φρούτα!