Ψηλαφίσατε κάποιον όγκο σε έναν από τους μαστούς σας. Ψυχραιμία! Πιθανώς να πρόκειται για κάτι καλοήθες (ινοαδένωμα, λίπωμα, απόστημα, κύστη), μια και αυτού του είδους τα ευρήματα είναι ευτυχώς πιο συχνά από τον καρκίνο. Ωστόσο, καλό είναι να ενημερώσετε το γιατρό σας. Η ανεύρεση και η διάγνωσή τους μπορεί να προκαλέσει μεγάλο άγχος. Ωστόσο, αυτά δεν αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.

Iνοαδένωμα

Ο πιο συχνός από τους καλοήθεις όγκους του μαστού είναι το ινοαδένωμα. Οι αδενικοί αυτοί σχηματισμοί παρατηρούνται κυρίως στις νέες γυναίκες και έχουν, συνήθως διάμετρο 2 έως 3 εκατοστά. Είναι στρογγυλά, ευκίνητα και συμπαγή στην ψηλάφηση. Στη μαστογραφία και στο υπερηχογράφημα, εμφανίζουν ομαλό περίγραμμα. Στη συνέχεια της διάγνωσης, ο γιατρός μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε παρακέντηση. Αυτή γίνεται χωρίς τοπική αναισθησία, γιατί δεν προκαλεί πόνο. Τα κύτταρα που θα αναρροφηθούν με την παρακέντηση, θα επιβεβαιώσουν τη διάγνωση του ινωδοαδενώματος. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι όγκοι αυτοί δεν εκθέτουν σε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνου του μαστού. Συνεπώς στις νέες γυναίκες αρκούμαστε στην παρακολούθηση, εκτός αν το ινοαδένωμα εμφανίζει ταχεία αύξηση. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, προτείνεται μια πιο επεμβατική στάση (βιοψία). Αν χρειαστεί αφαίρεση, η επέμβαση, είναι εύκολη και η ασθενής χρειάζεται μόνο λίγες μέρες ανάρρωσης.

Θηλώματα, λιπώματα και αποστήματα του μαστού

Άλλοι καλοήθεις όγκοι είναι τα:

• Λιπώματα, μικρά ογκίδια λίπους που βρίσκονται κάτω από το δέρμα.
• Ενδοπορικά θηλώματα, δηλαδή μικροί σχηματισμοί που αναπτύσσονται στον αυλό των γαλακτοφόρων πόρων.
• Μαστίτιδα ή αποστήματα του μαστού μπορούν να δημιουργηθούν από το θηλασμό. Τα βακτήρια διεισδύουν στο εσωτερικό του αδένα από τις εκδορές της θηλής. Εκδηλώνονται με πυρετό, διόγκωση των μασχαλιαίων λεμφαδένων, μια κόκκινη και επώδυνη περιοχή του μαστού και σε περίπτωση αποστήματος, την εμφάνιση διόγκωσης. Η θεραπεία της μαστίτιδας γίνεται με αντιβιοτικά, τα αποστήματα όμως πρέπει να παροχετευθούν.

Οι κύστεις του μαστού

Ένα άλλο εύρημα, οι κύστεις, απαντώνται συχνά κυρίως σε ηλικίες μέχρι τα 50. Μπορούν να διαδράμουν υποκλινικά είτε προκαλούν πόνους. Συμβαίνει ακόμα να εμφανιστούν αιφνίδια μετά από κάποιο στρες στις αγχώδεις γυναίκες. Οι κύστεις, μπορεί να είναι μονήρεις ή πολλαπλές και απεικονίζονται καθαρά στο υπερηχογράφημα λόγω της παρουσίας υγρού στο εσωτερικό τους.

Η παρακέντηση της κύστης χρησιμοποιείται ως διαγνωστικό αλλά και θεραπευτικό μέσο γιατί επιτρέπει:

• Να αναλυθεί το περιεχόμενο της κύστης
• Να κάνει την κύστη να εξαφανιστεί

Η χειρουργική επέμβαση προτείνεται αν η κύστη παρουσιάσει υποτροπή μετά από αναρρόφηση.

Καλοήθεις αλλοιώσεις του μαστού: Ποιοί είναι οι κίνδυνοι;

Χάρη στη μαστογραφία, ο εντοπισμός των ανωμαλιών γίνεται ολοένα και πιο συχνός. Αν και η πλειονότητα των κύστεων και των ογκιδίων δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, άλλες αλλοιώσεις αποδεικνύονται πιο επικίνδυνες. Ο προληπτικός έλεγχος μέσω μαστογραφίας επιτρέπει τον εντοπισμό ενδεχόμενων καρκινικών όγκων από τα πρώτα στάδια. Μια πρόωρη αντιμετώπιση αυξάνει τις πιθανότητες ίασης, μιας νόσου που αγγίζει μια γυναίκα στις οχτώ κατά τη διάρκεια της ζωής της. Εκτός από το όφελος απέναντι στον καρκίνο του μαστού, οι μαστογραφίες επιτρέπουν την ανίχνευση άλλων ανωμαλιών, που γενικά αναφέρονται όλες μαζί με τον όρο "καλοήθεις παθήσεις του μαστού". Πίσω όμως από αυτόν τον ορισμό κρύβονται πολλοί τύποι αλλοιώσεων. Η βιοψία επιτρέπει το διαχωρισμό τους σε:

• Μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις , που αποτελούνται από κύτταρα που διαιρούνται πολύ αργά
• Υπερπλαστικές αλλοιώσεις , που αποτελούνται από κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα
• Άτυπων υπερπλαστικών αλλοιώσεων , που αποτελούνται από ανώμαλα κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα

Όλες αυτές οι αλλοιώσεις δεν είναι ακίνδυνες

Ανάμεσα στο 1967 και το 1991, μια ομάδα Αμερικανών ερευνητών υπό την καθοδήγηση του Καθ. Lynn Hartmann παρακολούθησε περισσότερες από 9000 γυναίκες που εμφάνισαν καλοήθεις παθήσεις του μαστού (67 % μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις, 30 % υπερπλαστικές αλλοιώσεις και 4 % άτυπες αλλοιώσεις). Στη διάρκεια 15 ετών παρακολούθησης, παρατηρήθηκαν 707 καρκίνοι του μαστού. Σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, η παρουσία αυτών των αλλοιώσεων αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού συνολικά κατά 56 %. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται κατά 27 % για τις μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις, κατά 88 % για τις υπερπλαστικές αλλοιώσεις (κίνδυνος περίπου διπλάσιος) και κατά 324 % για τις άτυπες αλλοιώσεις (κίνδυνος τετραπλάσιος).
Αυτό σημαίνει ότι:

• Στις 100 γυναίκες του γενικού πληθυσμού, 5 καρκίνοι του μαστού θα εμφανιστούν σε 15 χρόνια·
• Στις 100 γυναίκες που έχουν προσβληθεί από μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις, 6 καρκίνοι θα εμφανιστούν σε 15 χρόνια·
• Στις 100 γυναίκες που έχουν προσβληθεί από υπερπλαστικές αλλοιώσεις, περίπου 10 καρκίνοι θα εμφανιστούν σε 15 χρόνια·
• Στις 100 γυναίκες που έχουν προσβληθεί από άτυπες αλλοιώσεις, θα απαριθμήσουμε 19 καρκινικούς όγκους σε 15 χρόνια.

Για την πλειονότητα των γυναικών με μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις, η αύξηση του κινδύνου δεν είναι πολύ σημαντική. Επίσης σε περίπτωση άτυπων αλλοιώσεων, ο κίνδυνος είναι κατά πολύ λιγότερος από εκείνον που διατρέχουν οι γυναίκες με γονιδιακές μεταλλάξεις του τύπου BRCA.

Η σημασία του οικογενειακού ιστορικού

Συνδέεται η σοβαρότητα των αλλοιώσεων αυτών με το οικογενειακό ιστορικό της ασθενούς; Σ' αυτήν την αμφιλεγόμενη ερώτηση, η ομάδα του Καθ. Hartmann εκτιμά ότι το οικογενειακό ιστορικό αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου. Έτσι, η πλειονότητα των ασθενών που εμφανίζουν μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις και δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνου του μαστού. Επίσης, η ηλικία στην οποία εμφανίζονται οι αλλοιώσεις αυτές φαίνεται ότι παίζει κάποιο ρόλο: Μια άτυπη αλλοίωση που έχει εντοπιστεί πριν από την εμμηνόπαυση είναι πιο επικίνδυνη από μια άλλη που έχει εντοπιστεί σε μια πιο προχωρημένη ηλικία. Καταλήγοντας, οι αλλοιώσεις του μαστού παραμένουν καλοήθεις στην πλειονότητα των περιπτώσεων (αλλοιώσεις μη υπεπλαστικές και απουσία οικογενειακού ιστορικού). Ωστόσο, οι άτυπες αλλοιώσεις και το οικογενειακό ιστορικό αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Η ανάλυση των αλλοιώσεων μας επιτρέπει να έχουμε μια ποσοτική εικόνα του κινδύνου στις ασθενείς μας. Επιπλέον ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος πολυπαραγοντική. Το περιβάλλον (τρόπος ζωής, διατροφή, κλπ) έχουν ίσως κάποια επίδραση που δεν εκτιμάται σωστά στις μέρες μας.