Μην αμφιβάλλετε πια για τους μαστούς σας: Κάντε προληπτικό έλεγχο και Μειώστε κατά 30% τη θνησιμότητα λόγω καρκίνου του μαστού!
Η ανάγκη του προληπτικού ελέγχου δεν είναι πάντοτε κατανοητή. Μπροστά στον καρκίνο που φοβίζει, ο προληπτικός έλεγχος θεωρείται ακόμα σαν ένας τρόπος να διαγνώσουμε τη νόσο, άρα κάτι το μοιραίο. Αποτέλεσμα, πολλοί ασθενείς να πέφτουν θύματα μιας καθυστερημένης διάγνωσης. Η πιθανότητα ίασής τους θα ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη σε περίπτωση τακτικού προληπτικού ελέγχου και πρόωρης διάγνωσης.
Οι κύριες επιφυλάξεις ορισμένων γυναικών
"Φοβάμαι ότι θα μου βρούνε κάποιον καρκίνο…"
Δεν ανιχνεύουμε παρά μόνο ένα καρκίνο του μαστού σε 6 γυναίκες στις 1000 που κάνουν προληπτικό έλεγχο. Ο κίνδυνος λοιπόν προσβολής είναι μικρός. Ωστόσο όμως, ένας καρκίνος η διάγνωση του οποίου έγινε πρώιμα επιφέρει πιο ελαφρές θεραπείες και αυξάνει πολύ τις πιθανότητες ίασης που μπορούν να φθάσουν και στο 100 % ;
"Φοβάμαι για μια εξέταση που προκαλεί πόνο"
Ο μαστός αποτελεί ένα τριπλό σύμβολο: Θηλυκότητα, σεξουαλικότητα και μητρότητα. Ως εκ τούτου, η ψηλάφηση και η μαστογραφία βιώνονται με ανησυχία. Οι επαγγελματίες υγείας έχουν πλήρη συναίσθηση ότι η γυναίκα θα αισθάνεται πιο άνετα μετά την πρώτη μαστογραφία. Επιπλέον, οι εξετάσεις αυτές δεν είναι επίπονες και δεν πρέπει να αποτελούν φρένο για τον προληπτικό έλεγχο.
Η σημασία του προληπτικού ελέγχου
Όπως για κάθε καρκίνο, η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού εξαρτάται εν μέρει από το πόσο πρόωρη είναι η διάγνωση.
Η μαστογραφία είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο, αλλά δε θα πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε την αξία της ψηλάφησης των μαστών.
Αυτό έρχεται να μας θυμίσει μια μεγάλη καναδική μελέτη πάνω σε 40000 γυναίκες ηλικίας από 50 έως 59, οι οποίες παρακολουθήθηκαν για 13 χρόνια. Η εργασία αυτή είχε σαν αντικείμενο τη συμπληρωματική συνεισφορά μιας ετήσιας μαστογραφίας προληπτικού ελέγχου ως πρός την ψηλάφηση, πάνω στη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού. Τα συμπεράσματά της είναι απρόσμενα, μια και η θνησιμότητα ήταν πανομοιότυπη και στις δύο ομάδες. Αυτό δεν πρέπει να θέτει υπό αμφισβήτηση την αξία της μαστογραφίας που μπορεί να ανιχνεύσει σημαντικά πιο μικρούς και εντοπισμένους όγκους από την ψηλάφηση. Στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη η χρονική περίοδος της μελέτης (1980-88), γιατί οι σημερινοί ψηφιακοί μαστογράφοι έχουν καλύτερη απόδοση. Η μελέτη αυτή απλά μας υπενθυμίζει τη σημασία της μηνιαίας αυτοεξέτασης των μαστών (μετά από εκμάθηση) και την ετήσια κλινική εξέταση από έναν εκπαιδευμένο ιατρό, δυο αναπόφευκτα και αποτελεσματικά μέσα ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού.
Η μαστογραφία στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας
Σύμφωνα με αξιολόγηση δεδομένων από το Νορβηγικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Καρκίνου του Μαστού (Norwegian Breast Cancer Screening Program) η ψηφιακή μαστογραφία έχει ως αποτέλεσμα μικρότερα ποσοστά επανάκλησης και βιοψιών ασθενών από ό,τι η αναλογική μαστογραφία, ενισχύοντας τα θετικά αποτελέσματα της τεχνολογικής αυτής προόδου.
- Η ψηφιακή μαστογραφία υπερτερεί της αναλογικής μαστογραφίας, σύμφωνα με αξιολόγηση που έγινε στη Νορβηγία.
- Η μετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία είχε ως αποτέλεσμα χαμηλότερα ποσοστά βιοψιών, χαμηλότερα ποσοστά επανάκλησης ασθενών για περαιτέρω έλεγχο και βελτιωμένη ευαισθησία στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού.
Οι συντάκτες της μελέτης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Radiology υποδεικνύουν ότι η ψηφιακή μαστογραφία συνεπάγεται μικρότερη επιβάρυνση για τις ασθενείς και ότι η μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή εξέταση μείωσε τα ποσοστά εσφαλμένων ευρημάτων. Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα προληπτικών ελέγχων γυναικών ηλικίας 50 έως 69 ετών οι οποίες συμμετείχαν στο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου από το 1996 ως το 2010. Η μελέτη εξέτασε την επίδραση που είχε η μετάβαση από την αναλογική προληπτική μαστογραφία στην ψηφιακή προληπτική μαστογραφία στα ποσοστά περιστατικών επανάκλησης για περαιτέρω έλεγχο, στην ανίχνευση καρκίνου του μαστού στον προληπτικό έλεγχο, καθώς και στα ποσοστά ενδιάμεσων περιστατικών καρκίνου του μαστού (interval cancers).
«Η μελέτη περιλάμβανε αποτελέσματα εξετάσεων γυναικών οι οποίες υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο μόνο με αναλογική μαστογραφία, γυναικών οι οποίες υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο τόσο με αναλογική όσο και με ψηφιακή μαστογραφία και γυναικών οι οποίες υποβλήθηκαν μόνο σε ψηφιακή μαστογραφία». Σε σχετική συνέντευξη τύπου, ο Solveig Hofvind, PhD, από το Πανεπιστημίο του Όσλο στη Νορβηγία, δήλωσε ότι δίνεται πλέον η δυνατότητα να συγκρίνουμε την επίδοση στη δάγνωση όταν χρησιμοποιείται σωστά και σε τακτική βάση η ψηφιακή μαστογραφία».
Οι συντάκτες της μελέτης διαπίστωσαν ότι το ποσοστό επανάκλησης για περαιτέρω έλεγχο ήταν 3,4% (47.091 από 1,4 εκατομμύρια) για τις γυναίκες οι οποίες είχαν υποβληθεί σε αναλογική μαστογραφία σε σύγκριση με 2,9% (13.130 από 446.172) για τις γυναίκες που υποβάλλονταν σε προληπτικό έλεγχο με ψηφιακή μαστογραφία. Επιπλέον, τα ποσοστά βιοψίας ήταν υψηλότερα μεταξύ των γυναικών οι οποίες είχαν υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο με αναλογική μαστογραφία 1,4% (19.776 από 1,4 εκατομμύρια) σε σύγκριση με το 1,1% (5108 από 446.172) για τις γυναίκες οι οποίες υποβάλλονταν σε προληπτικό έλεγχο με ψηφιακή μαστογραφία.
Ο συντάκτες της μελέτης αναφέρουν επίσης ότι με την υιοθέτηση της ψηφιακής μαστογραφίας, η θετική διάγνωση σε περιστατικά παθολογίας στο μαστό αυξήθηκε από 19,3% (4.559 από 23.598) σε 22,7% (681 από 2.995). Η ψηφιακή μαστογραφία αύξησε επίσης τη θετική προβλεπτική τιμή επεμβατικών διαδικασιών οι οποίες εφαρμόστηκαν μετά από θετικό προληπτικό έλεγχο ο οποίος ανίχνευσε δυνητικό πρόβλημα, σε ποσοστό περίπου 10% (από 48,3% (4.651 από 9.623) σε 57,5% (689 από 1.198)).
Προληπτικός έλεγχος του καρκίνου του μαστού: Μήπως ο ψηφιακός μαστογράφος αποτελεί μονόδρομο;
Μπροστά στον καρκίνο του μαστού, σαν καλύτερα όπλα παραμένουν ο προληπτικός έλεγχος και η πρόωρη θεραπεία των όγκων χάρη σε μαστογραφίες που γίνονται σε τακτική βάση. Όταν το μέγεθος του όγκου είναι μικρότερο από ένα εκατοστό, και σε απουσία προσβολής των λεμφαδένων, το ποσοστό επιβίωσης στα 5 χρόνια είναι πάνω από 90 %.
Ψηφιακή ή κλασική μαστογραφία;
Η μαστογραφία κλασική σε φιλμ. Η ευαισθησία της τεχνικής αυτής μπορεί να μειωθεί στις γυναίκες που έχουν αυξημένη πυκνότητα μαστών, ένα πληθυσμό που παρουσιάζει κίνδυνο υψηλότερο για καρκίνο. Η ανάπτυξη της ψηφιακής μαστογραφίας έγινε για να ξεπεράσει αυτούς τους περιορισμούς. Η λήψη πληροφοριών και η οπτική απεικόνιση διαχωρίζονται. Μια ηλεκτρονική εικόνα του μαστού δημιουργείται και θα υποστεί βελτιστοποίηση πριν να απεικονιστεί. Η ηλεκτρονική αυτή εικόνα μπορεί επίσης να εκτυπωθεί πάνω σε φιλμ, να αποθηκευθεί, να αντιγραφεί ή να διαγνωσθεί από απόσταση.
Παρόλο που υπάρχει μια προφανής διαφορά ανάμεσα στις δυο προσεγγίσεις, καμία μελέτη δεν μπόρεσε να απόδείξει ότι η ψηφιακή μαστογραφία έχει καλύτερη ακρίβεια.
Η ψηφιακή πιο ακριβής για ορισμένες γυναίκες
ια μελέτη από την άλλη μεριά του Ατλαντικού υπέβαλε 50 000 γυναίκες, χωρίς καρκίνο του μαστού, σε ψηφιακή και κλασική μαστογραφία. Συνολικά, διαγνώστηκαν 335 καρκίνοι του μαστού μέσα σε 15 μήνες. Μετά από ανάλυση των δεδομένων, η διαγνωστική ακρίβεια των δυο μεθόδων ήταν ισοδύναμη για το σύνολο των γυναικών.
Αλλά αν όμως την κυττάξουμε με περισσότερη λεπτομέρεια, η ψηφιακή μαστογραφία είναι πολύ περισσότερο ακριβής για τις γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 50 ετών, τις γυναίκες που έχουν πυκνούς μαστούς και τις προεμμηνοπαυσιακές ή περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Κανένα πλεονέκτημα για τις γυναίκες άνω των 50 ετών
Για τις γυναίκες άνω των 50 ετών, η ψηφιακή μαστογραφία δεν παρουσιάζει ουσιαστικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την κλασική τεχνική. Οποιαδήποτε και αν είναι, κλασική ή ψηφιακή, μην απορρίπτετε ποτέ τις μαστογραφίες που σας ζητάει ο γιατρός σας. Είναι οι καλύτεροί σας σύμμαχοι ενάντια στον καρκίνο του μαστού.
Ορμονική θεραπεία στην εμμηνόπαυση και μαστογραφία: Ένας προληπτικός έλεγχος στα μέτρα της ασθενούς
Οι ορμονικές θεραπείες στην εμμηνόπαυσης έχουν μια γνωστή επίδραση στο μαστό: Αυξάνουν την πυκνότητα των μαστών, πράγμα που καμιά φορά δυσκολεύει την ανάγνωση της μαστογραφίας.
Τι ρόλο παίζει η ορμονική θεραπεία στη μαστική πυκνότητα;
Οι κλασικές θεραπείες της εμμηνόπαυσης, με βάση τα οιστρογόνα, μόνα τους ή με προγεστερόνη, έχουν μια επίδραση σε όλο το σώμα και ιδίως στους μαστούς. Ο μαζικός αδένας, ευαίσθητος σε αυτές τις ορμόνες, θα διεγερθεί και θα γίνει πιο πυκνός, πράγμα που είναι ορατό στις μαστογραφίες. Εκτιμούμε έτσι ότι περίπου το 50 % των γυναικών που λαμβάνουν ορμονική θεραπεία μετά την ηλικία των 50 ετών έχουν μαστούς πιο πυκνούς απ' ό,τι οι γυναίκες που δεν παίρνουν θεραπεία. Αυτό εξαρτάται βέβαια από τη θεραπεία: Η αύξηση της πυκνότητας είναι συνάρτηση της ποσότητας και της ποιότητας των ορμονών που βρίσκονται στο φάρμακο, αλλά επίσης της συχνότητας λήψης. Τέλος, η επίδραση διαφέρει ανάλογα τη γυναίκα.
Ποιά επίδραση έχει αυτή η αύξηση της πυκνότητας στην ανάγνωση της μαστογραφίας;
Πρέπει να ξέρουμε ότι στην ηλικία των 20 ετών, ο μαζικός αδένας είναι εξαιρετικά πυκνός και συνεπώς δυσανάγνωστος στη μαστογραφία: Είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν ανωμαλίες. Με την ηλικία, ο μαζικός αδένας γίνεται πιολίγος, ο λιπώδης ιστός αυξάνεται και ο μαστός γίνεται πιο ακτινοδιαπερατός. Μελέτες έδειξαν ότι οι μαστοί των γυναικών που βρίσκονται υπό κάποια ορμονική αγωγή είναι λιγότερο ευανάγνωστοι στη μαστογραφία όντας πιο πυκνοί. Η αύξηση της μαζικής πυκνότητας θα μπορούσε λοιπόν να ελαττώσει την απόδοση του προληπτικού μαστογραφικού ελέγχου. Με άλλα λόγια, είναι πιο εύκολο να εντοπιστεί ένας καρκίνος του μαστού στις γυναίκες που δε λαμβάνουν αγωγή μετά την εμμηνόπαυση. Αλλά η διαπίστωση αυτή είναι σχετική: Σε κάποιες γυναίκες υπό ορμονική θεραπεία, ο μαζικός αδένας δεν είναι πιο πυκνός όπως και η αυξήση της πυκνότητας δεν ενοχλεί τη διάγνωση. Αυτό εξαρτάται επίσης από τον τύπο της ορμονικής θεραπείας.
Πώς οι διαφορές αυτές στην πυκνότητα του μαστού μπορούν να επηρεάσουν τον προληπτικό έλεγχο;
Δεν πρέπει να δίνεται υπερβολική σημασία στις επιπτώσεις της αύξησης της πυκνότητας των μαστών στη μαστογραφία. Παρόλο που αληθεύει και ότι η αυξημένη πυκνότητα θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για μια καθυστέρηση στη διάγνωση, δεν πρέπει να είμαστε δογματικοί: Οι γυναίκες που ακολουθούν μια τέτοια θεραπεία μετά την εμμηνόπαυση παρακολουθούνται καλύτερα, πηγαίνουν στο γιατρό τους για εξέταση και κάνουν μαστογραφίες τακτικά. Οι γυναίκες χωρίς θεραπεία παρακολουθούνται πιο σπάνια (ή σχεδόν καθόλου!) και κάνουν λιγότερες μαστογραφίες. Έτσι, υπάρχει κάποια καθυστέρηση στη διάγνωση.
Από την άλλη μεριά, δεν μπορούμε να αποδώσουμε όλες τις ευθύνες στη μαζική πυκνότητα. Αυτό που είναι πρωταρχικής σημασίας για σωστή διάγνωση, είναι η καλή ανάγνωση της μαστογραφίας. Τέλος, οι ψηφιακές μαστογραφίες μας επιτρέπουν να βλέπουμε με αξιοσημείωτη διαγνωστική ευαισθησία.
